Tytuł pozycji:
Wobec śmierci : studium postaw ludzkich w sytuacji granicznej ("Brzezina" Andrzeja Wajdy według Jarosława Iwaszkiewicza)
Brzezina Andrzeja Wajdy została odczytana przez pryzmat refleksji Karla Jaspersa na temat śmierci jako doświadczenia granicznego. Film ukazuje modelowy przypadek doświadczenia śmierci jako "sytuacji granicznej" w jej dwu wariantach: śmierci osoby najbliższej (strata żony w przypadku Bolesława) i nieuchronności własnej śmierci (ostatnie stadium gruźlicy Stanisława). To przypadki zmierzenia się z fundamentalną, egzystencjalną tajemnicą śmierci. Dialektyka śmierci – śmierci Innego (do której nikt, nawet bliski, nie ma dostępu) i śmierci własnej (odsłaniającej swe "oblicze"/a dla konkretnego ja) przekłada się na warianty samotności człowieka i odmienne sytuacje egzystencjalne (skazanego na śmierć i zarażonego śmiercią). Dopełnieniem tego doświadczenia jest sytuacja małej Oli zmagającej się z traumą straty. Stanowi ona alegoryczny komentarz do wrażenia uwięzienia w uniwersum śmierci. W interpretacji akcent został położony na te czynniki, które różnicują przesłania opowiadania Iwaszkiewicza i filmu.
Andrzej Wajda’s The Birch Wood was read through the prism of Karl Jaspers’ reflections on death as a borderline experience. The film shows a model case of the experience of death as a "borderline situation" in its two variants: the death of a loved one (in Bolesław’s case – the loss of his wife) and the inevitability of one’s own death (the last stage of Stanisław’s tuberculosis). These are cases of facing the fundamental, existential mystery of death. The dialectic of death – the death of the Other (to which no one, even the close ones, has access) and one’s own death (revealing its “face” to a specific self) translates into variants of human loneliness and different existential situations (sentenced to death and infected with death). This experience is complemented by the situation of little Ola struggling with the trauma of loss. It is an allegorical commentary on the feeling of being trapped in the universe of death. In the interpretation, the emphasis was placed on those factors that differentiate the messages of Iwaszkiewicz’s story and the film.