Zastosowanie sztucznej inteligencji w edytorstwie naukowym : przykład "Moraliów" Wacława Potockiego

Na początku drugiej dekady XXI w. sztuczna inteligencja stała się niezwykle popularna. Za sprawą nowej technologii z dnia na dzień coraz więcej procesów w różnych dziedzinach życia poddaje się automatyzacji. Nie inaczej jest w edytorstwie, gdzie coraz śmielej do głosu dochodzą koncepcje wykorzystywania osiągnięć inżynierów do tworzenia edycji naukowych. W międzynarodowym środowisku humanistów trwa debata nad możliwościami kreatywnego zastosowania generatywnej sztucznej inteligencji oraz uczenia maszynowego w pracy nad tekstem dzieła. W pierwszej części artykułu przedstawiono aktualną sytuację edytorstwa naukowego w dobie cyfrowej. Druga część została poświęcona studium przypadku zastosowania uczenia maszynowego do automatycznego generowania transliteracji XVII-wiecznego rękopisu Moraliów Wacława Potockiego. Tekst kończą rozważania na temat etyki edytorstwa wspomaganego przez AI. Przedsięwzięcie jest realizowane na Uniwersytecie Jagiellońskim w ramach projektu Digital Humanities Lab.

In the early 2020s, Artificial Intelligence has become extremely popular. Due to new technology, more processes from various fields are subject to automation every day. Editing is no different, as concepts of utilising the feats of engineering to create scholarly editions are voiced ever more confidently. In the international community of Humanists, there is an ongoing debate on the possibilities for creative uses of generative artificial intelligence and machine learning in the work with text. The first part of the article portrays the current state of scholarly editing in the digital age. The second part is devoted to a case study of utilising machine learning for the automatic generation of a transliteration of the seventeenth-century manuscript of Moralia by Wacław Potocki. The text concludes with a discussion on the ethics of editing aided by AI. The endeavour is realised at the Jagiellonian University as part of the Digital Humanities Lab project.