Działalność Valentina Vodnika na rzecz świadomości językowej Słoweńców na przełomie XVIII i XIX wieku

W tekście przedstawiono postać pierwszego słoweńskiego poety, pedagoga, uczonego, publicysty, polityka, duchownego i alpinisty, Valentina Vodnika (1758-1819), jednego z przedstawicieli słoweńskiego oświecenia i odrodzenia narodowego, autora pierwszej gramatyki napisanej w języku słoweńskim, wielu podręczników, przewodników i poematów. Na podstawie analizy danych historycznych dotyczących Vodnika oraz jego tekstów naukowych i dydaktycznych (Pismenost, Abezeda), dziennikarskich (Povedanje od slovenskiga jezika) i poetyckich (Dramilo, Ilirija oživljena, Moj spomenik, Zadovoljni Kranjc, Vršac), odnotowano znaczący wkład Vodnika w rozwój edukacji, podniesienie poziomu wykształcenia Słoweńców, stan świadomości językowej i poczucie tożsamości narodowej Słoweńców.

The text presents the figure of the first Slovenian poet, educator, scholar, publicist, politician, clergyman and mountaineer, Valentin Vodnik (1758-1819), one of the representatives of the Slovenian Enlightenment and National Revival, author of the first grammar written in Slovenian, many text-books, guides and poems. Based on the analysis of historical data dealing with Vodnik and his scientific and didactic texts (Pismenost, Abezeda), journalism (Povedanje od slovenskiga jezika) and poetic texts (Dramilo, Ilirija oživljena, Moj spomenik, Zadovoljni Kranjc, Vršac), Vodnik’s significant contribution to the development of education, the improvement of the level of education among Slovenians, the state of linguistic awareness and the sense of national identity of Slovenians is noted.