Kondolencje internetowe składane bliskim zmarłych osób niepublicznych : rekonesans badawczy

Artykuł stanowi pierwszą część planowanego cyklu dotyczącego komentarzy internetowych zamieszczanych w mediach społecznościowych pod informacjami użytkowników o śmierci ludzi im bliskich, niebędących osobami publicznymi. Jego celem jest wprowadzenie w tematykę wpisów kondolencyjnych - zjawiska stosunkowo nowego i nie w pełni zbadanego. Materiał wyekscerpowano z Facebooka (z profili osób zamieszkujących południowo-zachodnią Małopolskę). W pracy zarysowano stan badań nad językowymi rytuałami okołopogrzebowymi, ze szczególnym uwzględnieniem studiów dotyczących tekstów z portali internetowych. Następnie omówiono propozycje wykorzystania dorobku metodologicznego pragmalingwistyki, socjolingwistyki, etnolingwistyki i aksjolingwistyki do analizy zgromadzonych wypowiedzi. Nakreślono również typy swoistych internetowych nekrologów wywołujących lawinę komentarzy. Wyszczególniono ponadto elementy wchodzące w skład kondolencyjnych wpisów kondolencyjnych, pojmowanych jako grzecznościowe akty mowy przybierające formę pisaną, a więc kondolencje (współodczuwanie), konsolację (pocieszenie), wyrażenie uczuć przez nadawcę, pozytywne odniesienie się do osoby zmarłej i/lub jej życia, wiadomość skierowaną do zmarłego, modlitwę. Dokonano też krótkiego przeglądu środków ikonicznych oraz językowych stosowanych przez internautów.

The article is the first part in a series to be published on online comments posted by users on social media under other users’ posts about the death of their loved ones who were not public figures. It aims to introduce the topic of condolence posts - a relatively new and not fully researched phenomenon. The material was excerpted from Facebook (from the profiles of people living in south-western Lesser Poland). The article outlines the state of research on linguistic funeral rituals, with particular emphasis on studies of texts from Internet portals. It also discusses proposals for using the methodological achievements of pragmalinguistics, sociolinguistics, ethnolinguistics and axiolinguistics to analyse the collected utterances. Types of sui generis Internet obituaries that trigger an avalanche of comments are also presented. Furthermore, the elements of Internet condolence messages, perceived as speech acts related to politeness taking a written form, are indicated, i.e. condolence (sympathy), consolation (comfort), an expression of the sender’s feelings, a positive reference to the deceased and/or their life, a message addressed to the deceased, a prayer. The article also offers a brief overview of visual and linguistic means used by Internet users.