W poszukiwaniu perfekcyjnej procedury : (najlepsze) praktyki w arbitrażu

Jednym z najbardziej istotnych problemów międzynarodowego arbitrażu handlowego jest kwestia wpływu miejsca arbitrażu na postępowanie przed sądem polubownym. Objawia się on w trzech ważkich zagadnieniach, a mianowicie: 1) kwestii ewentualnej interakcji sądu polubownego, czy też stron umowy o arbitraż, z sądem kraju miejsca postępowania, 2) kwestii bezwzględnie obowiązujących przepisów postępowania, którymi związany jest sąd arbitrażowy, 3) kwestii ewentualnej, ograniczonej kontroli postępowania przed sądem polubownym przez sąd powszechny na etapie postępowania ze skargi o uchylenie wyroku arbitrażowego, albo jego uznania lub stwierdzenia wykonalności. Zagadnienie miejsca postępowania arbitrażowego (siedziba arbitrażu) jest jedną z najbardziej kluczowych kwestii przy ocenie ryzyk prawnych prowadzenia sporu arbitrażowego, tym bardziej, że strony mogą dokonać wyboru siedziby arbitrażu na etapie zawierania zapisu na sąd polubowny. Identyfikacja polskich (najlepszych) praktyk w arbitrażu handlowym, pozwoli stronom dokonującym zapisu na sąd polubowny na takie ukształtowanie umowy o arbitraż, aby zawierała ona rozwiązania przyczyniające się do zwiększenia przewidywalności oraz efektywności czasowej i kosztowej arbitrażu przy zachowaniu realizacji prawa strony do rzetelnego i uczciwego procesu. Uzasadnia to istotność tematu niniejszego opracowania dla użytkowników arbitrażu, jako efektywnej metody rozwiązywania sporów prawnych. Choć wykorzystywanie przez społeczność arbitrażową (najlepszych) praktyk arbitrażu, prowadzi w dłuższej perspektywie do standaryzacji postępowania arbitrażowego, należy zauważyć, iż jest ona naturalnym przejawem procesu ewolucji arbitrażu, umożliwiającym mu elastyczne dostosowanie się do zmieniającej się rzeczywistości prawnej i ekonomicznej. Najlepsze praktyki w postępowaniu arbitrażowym obejmują zbiory zasad i technik, stosowanych i rekomendowanych na etapie: 1) wszczęcia postępowania, 2) przygotowania do rozprawy, 3) realizacji rozprawy, 4) przeprowadzania dowodów, jak również 5) zakończenia postępowania. Niniejsza publikacja stanowi prezentację wybranych (najlepszych) standardów i technik – typowych dla postępowania arbitrażowego z siedzibą w Polsce, a także sposobu inkorporowania ich do umowy stron.

One of the most essential problems of international commercial arbitration is the issue of the influence of the seat of arbitration on proceedings before a court of arbitration. This is manifested in the form of three grave issues, namely: 1) the question of potential interaction of the arbitration court or parties to the arbitration agreement with the court of the country of the place of the proceedings, 2) the question of mandatory rules of proceeding binding the court of arbitration, 3) the question of a potential limited control of the proceedings before the arbitration tribunal by a common court at the stage of the proceedings to the complaint for the setting aside of the arbitral award or recognition or enforcement thereof. The issue of the place of arbitration proceedings (seat of arbitration) is one of the most crucial issues at assessing legal risks of conducting an arbitral dispute, all the more so that parties may choose a seat of arbitration at the stage of concluding an arbitration covenant. Identifying the best Polish practices in commercial arbitration will allow parties concluding an arbitration covenant to vest the arbitration agreement with a form shaped to include solutions contributing to increasing the predictability as well as time- and cost-effectiveness of arbitration while preserving the party’s right to a due and fair trial. It substantiates the relevance of the subject of this study for users of arbitration as an effective legal dispute resolution method. Although in a long-time perspective using the best arbitration practices by the arbitration community leads to standardisation of the arbitral proceedings, it is worth mentioning that it is a natural manifestation of the arbitration evolution process, facilitating its flexible adaptation to the changing legal and economic reality. The best practices in arbitration proceedings encompass a set of rules and techniques used and recommended at the stage of 1) initiating the proceedings, 2) preparing for a hearing, 3) conducting a hearing, 4) taking evidence, as well as 5) concluding the proceedings. This publication constitutes a presentation of selected best standards and techniques – typical for arbitral proceedings seated in Poland, as well as the manner in which to incorporate them in the parties’ agreement.