Wybrane motywacyjne i osobowościowe uwarunkowania różnych postaci pracoholizmu

Prezentowane badania doktorskie dotyczyły motywacyjnych i osobowościowych uwarunkowań pracoholizmu. Wzięło w nich udział 137 menedżerów, uczestników programu Master of Business Administration, którzy wypełnili kwestionariusze w wersji papierowej i elektronicznej. Cele prezentowanych w tej pracy badań obejmowały: weryfikację struktury pracoholizmu przyjętej na podstawie koncepcji Nga, Sorensena i Feldmana (2007); eksplorację odmian pracoholizmu wyróżnionych ze względu na poziom poznawczych ocen jakości życia oraz identyfikację wybranych motywacyjnych i osobowościowych zmiennych leżących u podstaw tego zjawiska. Ustalono i potwierdzono na drodze eksploracyjnej i konfirmacyjnej analizy czynnikowej, że pracoholizm ma trzywymiarową strukturę obejmującą wskaźniki poznawcze, behawioralne i emocjonalne. Zidentyfikowano również, przy wykorzystaniu analizy skupień, istnienie trzech typów pracowników (w tym dwóch typów pracoholików) zróżnicowanych pod względem stopnia nasilenia poszczególnych wskaźników pracoholizmu i poziomu jakości życia. W efekcie eksploracji i wykorzystania metody modelowania równań strukturalnych zbudowano trzy modele motywacyjnychi osobowościowych uwarunkowań dla różnych wymiarów pracoholizmu i jego związków z jakością życia. Badania, dzięki wielowymiarowemu ujęciu pracoholizmu, pozwalają zintegrować sprzeczne stanowiska i wpisują się w nurt poszukiwań "pozytywnej" i "negatywnej" odmiany zjawiska. W pracy wskazano ograniczenia prowadzonych badań, ich znaczenie i praktyczne implikacje oraz perspektywy przyszłych badań.

This doctoral research focused on motivational and personality determinants of workoholism. 137 managers, students of Master of Business Administration programme, took part in the research completing the set of qestionnaires (written or on-line versions) which had three main aims: firstly; the verification of the structure of workaholism according to the conception of Ng, Sorensen and Feldman (2007); secondly, the exploration of "positive" and "negative' workaholics' types based on cognitive evaluations of the quality of life; thirdly, the identification of selected motivational and personality determinants of workaholism. Exploratory and confirmatory factor analyses revealed that workaholism has a three dimensional structure that include cognitive, behavioral and affective indicators. Using cluster analysis three types of workers (two of which were types of workaholics) showed different levels of indicators of workaholism and different levels of the quality of life. Structural equation modeling was used to build models of motivational and personality determinants of three workaholism's indicators. The research demonstrated that workaholism is a multidimensional construct that allows integration of contrary findings, confirming that different types of workaholics exist. Implications, limitations and future research directions are discussed.