'Polish' taxa : a contribution to the history of botanical nomenclature

Naukowe łacińskie nazwy roślin, grzybów i glonów mają różne pochodzenie. Tematem niniejszej pracy są toponimy związane z geografią Polski czy szeroko rozumianych ziem polskich. Przeszukano w Internecie kilka baz danych roślin, grzybów i glonów. W ten sposób uzyskano zbiór 503 nazw taksonów tych organizmów zawierający 68 różnych toponimów. Najwięcej z nich zostało utworzonych na podstawie formy Polska - 125, następnie Tatry - 74 i Karpaty - 40. Najstarsze z „polskich” toponimów znalazły się już w pierwszym wydaniu Species plantarum Karola Linneusza (1753). Były to Ranunculus cassubicus, Trifolium melilotus-polonica i Vicia cassubica. A w drugim wydaniu - dodatkowo Triticum polonicum. Toponimy te korzeniami sięgają czasów przedlinneuszowskich. W ciągu minionych 270 lat można dostrzec charakterystyczną sekwencję w tworzeniu takich nazw. Najpierw, aż do 1883, nadawane były tylko roślinom i od 1802 mszakom. Utworzono co najmniej 246 toponimicznych nazw roślin (w tym 34 nazw mszaków). Następnie glonom - utworzono 207 nazw oraz 12 dla glonów kopalnych. A w końcu grzybom (włączając porosty i śluzowce) - od 1889 utworzono 29, a dla paleogatunków - 11. W drugiej połowie XIX w. i w okresie do wybuchu II wojny światowej nazwy roślin i innych organizmów były znacząco częściej tworzone na podstawie toponimu Polska. Można przypuszczać, że był to efekt ówczesnej sytuacji politycznej: gdy Polski nie było na mapach, botanicy chcieli w ten sposób zamanifestować swój patriotyzm, a następnie radość z odzyskania niepodległość. Analiza historyczna toponimów ujawniła pozanaukowe czynniki, którym toponimia podlegała w ciągu ostatnich prawie 270 lat.

The scientific Latin names of plants, fungi and algae have different origins. The subject of this work is toponyms related to the geography of Poland or Polish lands, broadly understood. Several databases of plants, fungi and algae were searched on the Internet. In this way, a collection of 503 names of taxa of these organisms was obtained, containing 68 different toponyms. Most of them were derived from a form the word Poland - 125, then the Tatra Mountains - 74, and the Carpathians - 40. The oldest of the “Polish” toponyms were already included in the first edition of Species plantarum by Carl Linnaeus (1753). They were Ranunculus cassubicus, Trifolium melilotus-polonica and Vicia cassubica. And in the second edition - Triticum polonicum. These toponyms have their roots in pre-Linnaean times. Over the past 270 years, we can see a characteristic sequence in the creation of such names. First, until 1883, they were given only to plants, and from 1802 - to bryophytes. At least 246 toponymic names were created. Then, 207 names were created for algae and 12 for fossil algae. And finally, for fungi (including lichens and slime molds); since 1889, 29 have been created. And for paleospecies - 11. In the second half of the 19th century and in the period before World War II, the names of plants and other organisms were much more often created on the basis on the toponym Poland. It can be assumed that this was the result of the political situation at the time; during the Partition era, botanists wanted to manifest their patriotism and after the recreation of the Polish state they manifested the joy of regaining independence. Historical analysis of toponyms revealed non-scientific factors to which toponymy has been subject over the last almost 270 years.