Pluralizm mediów w Polsce i Unii Europejskiej w perspektywie porównawczej

Media pluralism can be seen as an important condition of a democratic public sphere; it reflects and contributes to rich cultural diversity, sustainable market structures and participation by media users. At the same time, complexity of media pluralism stands as a difficult challenge for both media policy and empirical measurement. This chapter aims to present two attempts of media pluralism measurement – first, through Media Pluralism Monitor (MPM) applied in 2016 for EU countries and second, pluralism measurement from the perspective of media users, conducted in 2015 in Poland. The comparative MPM research revealed that no EU country stands free from risks and threats to media pluralism. One of the greatest area of concern in the case of largest number of countries, seems to be both mono and cross media concentration. Data and trends referring to new communication environment show a growing importance of media users, mainly as regards the use of their media skills and competences as well as knowledge concerning media entities and a general structure and functioning of the media environment.

Pluralizm mediów stanowi istotną cechę demokratycznej sfery publicznej, wspiera i odzwierciedla bogactwo kulturowe, zrównoważone struktury rynkowe oraz partycypację użytkowników mediów. Jest także zjawiskiem niezwykle kompleksowym i przez to trudnym do uchwycenia w polityce medialnej czy badaniach empirycznych. Niniejsze opracowanie przedstawia dwa badania pluralizmu mediów – zastosowanie Monitora Pluralizmu Mediów (MPM) w 2016 r. w skali krajów EU oraz obserwację pluralizmu mediów z pozycji użytkownika z 2015 r. w Polsce. W kontekście badań porównawczych w ramach MPM warto zauważyć, że w każdym z przebadanych krajów UE występują ryzyka dotyczące pluralizmu mediów. Najwyższe ryzyko w przypadku większej grupy krajów Monitor wykazuje w domenie pluralizmu rynkowego, a w szczególności w przypadku koncentracji własności monomedialnej i krzyżowej. Badania i trendy w ocenie pluralizmu w nowym środowisku medialnym z kolei obrazują rosnące znaczenie pozycji użytkownika, przede wszystkim z perspektywy jego zdolności i kompetencji medialnych, wiedzy na temat podmiotów medialnych czy ogólnego ładu i funkcjonowania środowiska medialnego.