Bóg złego Prawa : próba gnostyckiej interpretacji "Procesu" Franza Kafki

The goal of the article is a proposal to read the output of Franz Kafka through the prism of Gnostic beliefs and ideas. The author, having noticed a certain convergence between the Gnostic experience of existence and the vision of the world presented in the works of Kafka, tries to seek the convergences between the former and the latter. The point is not to prove that The Trial, or any other work by the writer, may be subject to a full, self-contained and comprehensive Gnostic interpretation, let alone that Kafka was a Gnostic. The author of the article only suggests a different way of looking at The Trial, as just another tool used to extract different senses and new meanings from the work. The sketch analyses Kafka’s novel, focusing, consequently, on the Gnostic anthropology, the vision of reality, the question of the Law, and the possibility of salvation. The adopted perspective enables new readings of Kafka’s work, and the interpretation, on the one hand, stresses the demiurgic nature of Kafka’s Law, and on the other hand, seems to be an optimistic reading through underlining the possibility and role of salvation.

Celem artykułu jest propozycja odczytania twórczości Franza Kafki poprzez pryzmat gnostyckich wierzeń i wyobrażeń. Autor, zauważywszy pewną zbieżność między gnostyckim doświadczeniem egzystencji a wizją świata prezentowaną w tekstach Kafki, próbuje poszukać elementów zbieżnych między jednym a drugim. Nie chodzi tu o udowodnienie, że Proces lub jakiekolwiek inne dzieło autora może zostać poddane pełnej, zamkniętej i wyczerpującej gnostyckiej interpretacji, tym bardziej że Kafka był gnostykiem. Autor artykułu proponuje jedynie inny sposób patrzenia na Proces, będący tylko kolejnym narzędziem, wykorzystywanym, by wyciągnąć z dzieła dalsze sensy i nowe znaczenia. Szkic poddaje analizie dzieło Kafki, koncentrując się kolejno na: antropologii gnostyckiej, wizji rzeczywistości, kwestii Prawa oraz możliwości zbawienia. Przyjęta perspektywa pozwala na nowe odczytania dzieła Kafki, a interpretacja akcentuje z jednej strony demiurgiczność kafkowskiego Prawa, z drugiej zaś wydaje się odczytaniem optymistycznym, poprzez podkreślenie możliwości i roli zbawienia.