Odmowa wydania interpretacji indywidualnej prawa podatkowego w świetle przesłanek wydania decyzji stwierdzającej unikanie opodatkowania

Od 2016 roku w polskim systemie podatkowym funkcjonuje klauzula ogólna zapobiegająca unikaniu podwójnego opodatkowania. Pozwala ona na pominięcie formy prawnej czynności będącej sprzecznej z przedmiotem lub celem ustawy i wymierzenie podatku w sposób zgodny z prawdziwymi skutkami ekonomicznymi transakcji. W celu ochrony podatnika wprowadzono także instytucję opinii zabezpieczających. Wbrew zamierzeniom ustawodawcy, na gruncie praktyki doszło do powstania konkurencji opinii z innymi instrumentami ochrony prawnej: w szczególności interpretacjami indywidualnymi. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej ma bowiem prawo odmówić wydania interpretacji w sytuacji, w której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że istnieją warunki do wydania decyzji, o której mowa w art. 119a Ordynacji podatkowej. Organy nie biorą pod uwagę tego, czy doszło do zaistnienia przesłanek negatywnych wydania tej decyzji, o których mowa w art. 119b Ordynacji i nie wzywają podatnika do uzupełnienia wniosku o interpretację w odpowiednim zakresie. Budzi to zastrzeżenia podatników oraz niektórych sądów administracyjnych. Wskazuje się, że organ powinien wezwać podatnika do uzupełnienia wniosku, gdyż art. 119b warunkuje wydanie decyzji określonej w art. 119a. Do podejścia organów można sformułować wiele zarzutów dotyczących zarówno wadliwego sposobu sformułowania przepisu, jak i dokonywanej wykładni terminu "uzasadnione przypuszczenia", który pomija ogólne zasady postępowania podatkowego i jego systemowy kontekst. Przepisy budzą także wątpliwości w świetle techniki prawodawczej. Biorąc pod uwagę powyższe, możliwe jest sformułowanie szeregu zastrzeżeń co do dotychczasowej praktyki organów podatkowych.

In 2016 the General Anti-Abusive Regulation has been introduced into the Polish legal system. It allows tax administration to ignore legal form of those activities of taxpayer, which are artificial in nature and are planned to gauge tax amount in relation to actual economic consequences of transaction. In order to protect taxpayer, the Polish lawmaker introduced the Securing Opinion institution. However, despite lawmaker's expectations, practice led to somewhat competition between the Opinions and other instrument that is meant to protect taxpayer - individual interpretations of tax law. Tax organs are allowed to refuse issuing interpretation if they have a "justified assumption" that taxpayer is planning aggressive tax evasion and there is a high probability to issue decision mentioned in art. 119a of the Tax Ordinance. Organs do not check if conditions that negate probability of issuing that decision are met. They also do not call taxpayer to supplement their request for interpretation. Taxpayers and some administrative courts claim that such practice is wrong and tax administration organ should actually order taxpayer to clarify all the circumstances and thus be sure that conditions that nullify probability of issuing decision mentioned in art. 119a of the Tax Ordinance are met. The practice of tax organs can be criticized from many points of view: the language form of the law or the way the term "justified assumptions" is being interpreted - in the way that fully ignores rules of the tax procedure and position of this law in the tax system. Taking that into account, it is possible to formulate a number of objections regarding the way law is being used by tax organs.